lezen – Volkstuindersvereniging Voorschoten

PLASTIC IN DE TUIN

De Groengroep zet zich in voor meer natuur in de tuin. We brengen thema’s onder de aandacht die wel wat groener kunnen, en reiken voorbeelden aan voor natuurvriendelijke mogelijkheden.

Deze keer bekijken we plastic. Een nuttig en praktisch materiaal, wat sinds bijna driekwart eeuw niet meer weg te denken is uit onze maatschappij. Ook in de tuin is het meer aanwezig dan je misschien zou denken. Gieters, emmers, bloempotten, regentonnen, tuinmeubilair. Maar ook antiworteldoek, beschermingsvlies, fruitnetten en veel soorten touw. Wanneer je erop gaat letten zul je meer en meer dagelijkse gebruiksvoorwerpen ontdekken die volledig of deels uit plastic bestaan. Voorwerpen die we graag gebruiken omdat ze zo handig zijn. Toch is het goed om er kritisch naar te kijken en bewuste keuzes in te maken. Waarom?Plastic verweert wel, maar verteert niet.

Microplastics

Als plastic gaat verweren, valt het geleidelijk uiteen in microplastics. Deze zullen mogelijk nog eeuwenlang blijven bestaan. De eerste plastic voorwerpen van onze voorouders mogen inmiddels dan wel grotendeels kapot en verweerd zijn, maar blijven nog steeds voorhanden in ons milieu. Microplastics worden teruggevonden in de grond, oppervlaktewater, de oceanen, grote en kleine dieren en zelfs in menselijke placenta’s. Grote kans dus dat ze ook in onze liefdevol verbouwde groenten zitten (meer ….). Vooral daar waar gebruik wordt gemaakt van kunstmest. (meer …)

Kan dit kwaad?

Dieren hebben last van onze plastic afvalberg, dat weet inmiddels ieder schoolkind je haarfijn te vertellen. En over de gevolgen voor de menselijke gezondheid komt ook steeds meer duidelijkheid. Dit reikt echter te ver voor onze bescheiden VTV nieuwsbrief. Laten we het liever hebben over hoe we plastic resten in onze eigen tuin kunnen beperken.

Tips van de Groengroep:

Let op slijtage: gaat plastic scheuren of verkleuringen vertonen en wordt het brozer? Tijd om het weg te gooien! Dit is namelijk een teken dat het microplastics loslaat die zich, onzichtbaar voor het blote oog, vermengen met jouw tuingrond.
Plastic plantenpotjes kun je prima hergebruiken, maar wanneer ze slecht worden mogen ze bij het PMD. Zwarte plantenpotjes horen bij het restafval.
Kies zoveel mogelijk voor natuurlijke materialen.
Ga je een tuinpad aanleggen en wil je het onkruidvrij houden? Denk eens aan biologisch afbreekbaar antiworteldoek!
Ook leuk: turfvrije én plasticvrije kweekpotjes om in voor te zaaien!

**Plastic verweert wel maar verteert niet.**

Groengroep
Annemarie, Eszter, Tineke, Lijsbeth
voor meer natuur in de tuin

Anders omgaan met grondstoffen: turf.

Turf zit in bijna alle kant-en-klare potgrond en tuinaarde en is zeer geliefd bij tuinders. Dat is niet voor niets. Het geeft luchtigheid en structuur aan de grond en helpt vocht en voedingsstoffen vast te houden in grondsoorten waarin ze anders snel wegspoelen. Daar komt bij dat turf niet zoveel voeding bevat en daardoor een prima bestanddeel is voor zaai- en stekgrond. Goed tuinmateriaal, zou je zeggen. Maar er is een keerzijde.

Turf is de gedroogde versie van veen, samengeperste lagen van plantenresten die in de loop van eeuwen werden opgebouwd. Het wordt veelal gewonnen in onbeschermde veengebieden in onder andere Oostelijk Europa en de Baltische Staten. Daarbij wordt de natuur geweld aangedaan en komen de erin opgeslagen broeikasgassen vrij. Als gebruikers doen we dus vaak zonder het te weten mee aan een schadelijke gewoonte.

Willen we onze ecologische voetafdruk verkleinen, dan moeten we ook met deze grondstof zuiniger omgaan.Wereldwijd komt er steeds meer aandacht voor en er wordt volop wetenschappelijk onderzoek gedaan naar alternatieven. Ook in Nederland is er in de politiek en bij professionele tuinders een groeiend besef dat het over een andere boeg moet (lees daarover hier meer). De markt zal zich de komende jaren waarschijnlijk gaan aanpassen, ook in Nederland.

Alternatieven voor turf?
Wat kunnen we als amateurtuinders doen? Compost is het meest voor de hand liggende alternatief voor turf, want het heeft grotendeels dezelfde bodemverbeterende kwaliteiten. Bovendien hoeft het niet van ver gehaald te worden, elke tuin levert zelf de grondstoffen. Daarnaast kun je door verschillende toevoegingen de zelfgemaakte compost aanpassen aan je wensen. Wil je wat zuurdere compost, bijvoorbeeld voor je blauwe bessen, voeg er dan koffiedik en versnipperde takjes van je afgedankte kerstboom of ander naaldbomensnoeisel aan toe. Ook bladcompost is iets zuurder. Houden je planten juist van kalkhoudende grond? Dan voeg je extra schelpenkalk aan je compostmengsel toe.
Andere alternatieven voor turf zijn hennep, wol, fijne houtsnippers en het populaire kokosvezel. Dat laatste komt weliswaar van ver, maar is toch een redelijk duurzame optie. Het is een restproduct, weegt weinig, kan samengeperst gemakkelijk in grote hoeveelheden vervoerd en opgeslagen worden en behoudt lang zijn structuur.

Een alternatief voor zaaigrond?
Ook bij de in de handel verkrijgbare zaaigrond is het oppassen geblazen, het product bevat vaak turf. Je hoeft die niet te gebruiken want zaaigrond is makkelijk zelf te maken. Een van de recepten is:
– 3 delen rijpe compost,
– 3 delen scherp zand,
– 2 delen tuingrond (het mooiste is de schone grond van een molshoop) en
– 1 deel kokosvezel. Experimenteer met de verhoudingen en ingrediënten tot je jouw beste mix hebt gevonden.

Alternatieven voor pot- en tuingrond?
Zelfs biologische pot- en tuingrond is niet altijd 100% turfvrij. Wel zit er vaak een lager percentage in dan bij de gangbare merken. Op dit moment is het nog zoeken, maar bewuste consumenten weten de turfvrije grond al te vinden. Namen van leveranciers vind je op de site turfvrij.nl en die van groenebuurten.

Meer weten?
Het gebruik van turf kwam al aan bod in “de Tuinliefhebber” (blz. 26, 27) die we deze winter kregen. Er is verder allerlei informatie over turfvrij tuinieren te vinden bij Velt, het TV-consumentenprogramma Keuringsdienst van Waarde, Gardener’s World (heeft ook een Nederlandstalige website en tijdschrift), en op de site van onder andere de Tuinen van Appeltern.